Odziedziczyć można nie tylko określone rzeczy po śmierci danej osoby, ale także przedsiębiorstwo lub spółkę. Firmę można przejąć na skutek dziedziczenia ustawowego, a wówczas przechodzi ona w ręce małżonka, rodziców, rodzeństwa lub dzieci. Może zdarzyć się tak, iż spółka zostanie podzielona między kilka osób – jednak takie działanie może prowadzić do wstrzymania jej działalności.
Dziedziczenie firmy po śmierci właściciela niejednokrotnie przysparza wielu problemów. W niektórych krajach Europy rozwinęło się tak zwane planowanie spadkowe, które może być stosowane przez przedsiębiorców. Dzięki temu mogą oni jeszcze za życia zadecydować, co stanie się z prowadzoną przez nich firmą po śmierci.
Planowanie spadkowe pozwala na zadecydowanie jeszcze za życia o tym, co stanie się z firmą po śmierci spadkodawcy. Zasady planowania spadkowego w uproszczeniu polegają na przeniesieniu przez spadkodawcę najważniejszych składników majątku na inną osobę (spadkobiercę). Zostaje też zawarta umowa powiernicza między spadkodawcą a firmą, która zarządza podmiotem.
W razie śmierci spadkodawcy, przeniesiony majątek nie może stanowić masy spadkowej. W całym procesie planowania spadkowego trzeba jednak pamiętać o tym, iż takie działania nie mogą w jakikolwiek sposób prowadzić od pokrzywdzenia poszczególnych wierzycieli czy też nie mogą obchodzić prawa. W naszym kraju istnieje kilka mechanizmów pozwalających na zabezpieczenie sytuacji wierzycieli na ewentualny wypadek mało korzystnego rozporządzania majątkiem.
Dziedziczenie firmy po śmierci właściciela niewątpliwie może przysporzyć wielu problemów, zwłaszcza jeśli była to śmierć nagła i niespodziewana. Trzeba też zdawać sobie sprawę, że nie każda firma może zostać odziedziczona – tak jest chociażby w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej.
Osoby fizyczne, które prowadzą jednoosobowe działalności gospodarcze muszą wiedzieć, że nie istnieje możliwość nabycia takiej firmy w całości za pomocą dziedziczenia. Jest to związane w głównej mierze z faktem, że pod względem prawnym jednoosobowa działalność gospodarcza nie może zmienić właściciela.
Dlatego też wiele elementów jednoosobowej działalności nie może podlegać dziedziczeniu. Tyczy się to przede wszystkim nazwy firmy (musi ona zawierać w swoim składzie imię oraz nazwisko właściciela), numeru NIP, a także zezwoleń, które zostały uzyskane przez przedsiębiorcę w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej. Wszystko to powoduje, że spadkobierca w rzeczywistości musi stać się właścicielem zupełnie nowej firmy.
Nieco inaczej natomiast wygląda kwestia dziedziczenia przedsiębiorstwa kilkuosobowego. Dziedziczenie zazwyczaj odbywa się na zasadach ogólnych – a to oznacza, że o sposobie przejęcia firmy decyduje fakt, czy spadkodawca pozostawił testament czy nie.
Jeśli spadkodawca nie pozostawi po swojej śmierci testamentu, wówczas należy wziąć pod uwagę ogólne zasady dziedziczenia, które są regulowane przez kodeks cywilny. W takiej sytuacji składniki majątku przechodzą na ustawowych spadkobierców i w ten sposób samoistnie tworzy się współwłasność całego przedsiębiorstwa.