Odszkodowanie jest rekompensatą za szkody materialne, których doznała osoba poszkodowana. Dzięki temu możliwe jest np. pokrycie kosztów naprawy uszkodzonego mienia, czy leczenia osoby rannej w wypadku drogowym. Warto znać wiedzieć, kiedy i w jaki sposób można ubiegać się o odszkodowanie. Wyjaśniamy, na jakich zasadach można otrzymać tego typu świadczenie i komu się ono należy.
Za co przysługuje odszkodowanie?
Odszkodowanie można uzyskać w sytuacji, gdy doszło do szkody o charakterze materialnym. Może ona mieć zarówno charakter majątkowy, jak i niemajątkowy (np. uszczerbek na zdrowiu). Odszkodowanie może zostać przyznane, jeśli między określonym zdarzeniem a szkodą występuje związek przyczynowo-skutkowy, który można udowodnić. Rekompensata należy się osobie poszkodowanej zarówno wówczas, gdy szkoda została wyrządzona intencjonalnie, jak i wtedy, gdy sprawca działał nieumyślnie.
Jednymi z najczęściej spotykanych okoliczności, w których można ubiegać się o odszkodowanie są:
- wypadek komunikacyjny,
- zniszczenie majątku,
- naruszenie dóbr osobistych,
- błędy medyczne,
- wypadek przy pracy,
- śmierć bliskiej osoby.
Jednak nie za każdą doznaną szkodę można uzyskać rekompensatę. Odszkodowanie należy się wówczas, gdy przepisy prawa wyraźnie na to wskazują. Przykładami są sytuacje wspomniane powyżej.
Zasady odpowiedzialności odszkodowawczej
Odpowiedzialność odszkodowawcza bazuje na trzech zasadach:
- zasada winy,
- zasada ryzyka,
- zasada słuszności.
Zasada winy mówi o tym, że osoba winna zaistnieniu danej szkody powinna zostać pociągnięta do odpowiedzialności. Co za tym idzie, sprawca danej sytuacji jest zobowiązany do zapłaty odszkodowania. Zasada ryzyka z kolei umożliwia obarczenie odpowiedzialnością podmiotu, który spowodował daną szkodę, niezależnie od jego winy. Zasadę tę stosuje się bardzo często w odniesieniu do przedsiębiorców w sytuacji, gdy dojdzie do wypadku przy pracy. Zasada słuszności w praktyce stosowana jest bardzo rzadko i bazuje na kwestiach etycznych oraz zasadach współżycia społecznego.
Odszkodowanie powypadkowe – komu przysługuje?
Wypadki komunikacyjne dotyczyć mogą zarówno zdarzeń na drogach, jak i katastrof lotniczych, czy morskich. Najczęściej jednak spotkać się można z wypadkami drogowymi, które mogą skutkować różnymi rodzajami szkód. Nawet niewielka stłuczka wiąże się z wydatkami, poniesionymi chociażby na naprawę samochodu. Poważne wypadki samochodowe oznaczają z kolei również koszty leczenia, rehabilitacji, a w przypadku śmierci mogą wiązać się z odszkodowaniem dla bliskich zmarłej osoby.
Odszkodowania przysługuje każdej osobie poszkodowanej w wypadku komunikacyjnym. W niektórych przypadkach może się o nie ubiegać także osoba odpowiedzialna za spowodowanie wypadku. Odszkodowanie dla sprawcy wypadku nie jest jednak wypłacane z polisy OC, tylko z ubezpieczenia NNW lub AC. Warto pamiętać jednak, że polisa AC obejmuje tylko straty majątkowe.
Odszkodowanie za naruszenie dóbr osobistych – kiedy można się o nie ubiegać?
Naruszenie dóbr osobistych to działanie skierowane przeciwko zdrowiu, wolności, dobremu imieniu lub twórczości danej osoby. Pojęcie to obejmuje także swobodę sumienia, dane osobowe, czy tajemnicę korespondencji. Katalog tego rodzaju naruszeń jest bardzo obszerny i często aktualizowany. Naruszenie dóbr osobistych może mieć dalekosiężne skutki, w efekcie których można doznać zarówno strat niematerialnych, jak i materialnych. Jeśli dojdzie do szkody materialnej wskutek naruszenia dóbr osobistych, osoba poszkodowana może ubiegać się o odszkodowanie od sprawcy.
Przykładem takiej sytuacji jest działanie na szkodę osoby prowadzącej działalność gospodarczą poprzez szkalowanie jej dobrego imienia. W efekcie takiego postępowania sprawcy, osoba szkalowana może doznać szkody majątkowej (np. stracić klientów, co bezpośrednio przełoży się na spadek przychodów). Wtedy może ona starać się o uzyskanie odszkodowania. Należy pamiętać jednak, że konieczne jest wykazanie związku przyczynowo-skutkowego między naruszeniem dóbr osobistych a zaistnieniem szkody majątkowej.
Błędy medyczne – należy Ci się odszkodowanie
Osoby wykonujące zawody medyczne (lekarzy, pielęgniarek, czy ratowników medycznych) obarczone są ogromną odpowiedzialnością, bowiem od nich wielokrotnie zależy zdrowie lub życie pacjentów. Dlatego błędy medyczne są ważną kategorią czynów podlegających odpowiedzialności odszkodowawczej. Mogą one być związane zarówno z diagnozą, niewłaściwie wdrożoną terapią, jak i zaniedbaniem, czy błędem organizacyjnym. Jeśli wskutek tego typu błędów pacjenta poniósł szkodę na swoim zdrowiu, ma prawo do odszkodowania.
Co trzeba zrobić, żeby dostać odszkodowanie?
W zależności od charakteru zdarzenia, które spowodowało szkodę, wymagane są różne procedury. Przykładowo, w sytuacji, gdy doszło do wypadku drogowego, należy pozyskać dane sprawcy wypadku oraz jego ubezpieczyciela i polisy. Następnie trzeba złożyć wniosek do podmiotu, który jest ubezpieczycielem sprawcy wypadku. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w przypadku wypadku przy pracy. Wówczas należy przedstawić dokumentację zdarzenia do ZUS lub pracodawcy.
Niezależnie od rodzaju zdarzenia, w przypadku ubiegania się o odszkodowanie należy pamiętać o zebraniu jak największej liczby dowodów. Może to być np. protokół powypadkowy (w przypadku wypadku przy pracy), zaświadczenie lekarskie o doznanym uszczerbku na zdrowiu, rachunki za lekarstwa, rehabilitację, czy naprawę uszkodzonego mienia.
Samodzielne ubieganie się o uzyskanie odszkodowania nie jest łatwą sprawą. Jeśli chcesz dochodzić swoich praw do tego świadczenia, najlepiej więc skorzystaj z profesjonalnej porady prawnej. Dowiedz się więcej na kancelaria prawna Poznań
