Wobec dłużnika, od którego nie można wyegzekwować zapłaty choćby części należności czy deklaracji spłaty przynajmniej części pożyczonych środków ostatecznym krokiem jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego. To wszystkie prawne normy, których celem jest przymusowe wypełnienie przez osobę zadłużoną praw i obowiązków, do których zobowiązała się np. poprzez podpisanie z wierzycielem stosownej umowy. W toku postępowania może dojść do zawieszenia postępowania lub całkowitego jego umorzenia. W jakich warunkach takie sytuacje mogą mieć miejsce?
– Egzekucję można wszcząć z urzędu i na wniosek wierzyciela, prokuratora lub dowolnej organizacji pozarządowej. Przebiegiem procesu zajmuje się sąd rejonowy, komornik lub m.in. organy policji czy banki, z tym że mogą one wykonywać tylko niektóre czynności. – tłumaczy pracownik Kancelarii Komornika Sądowego Janusza Kruka.- Zawieszenie lub umorzenie postępowania jest możliwe tylko w wyniku określonych sytuacji lub zdarzeń.
Zawieszenie postępowania egzekucyjnego
Zawieszenie, jak samo znaczenie tego słowa wskazuje, nie skutkuje zakończeniem egzekucji, a jej czasowym wstrzymaniem (zazwyczaj po ustaniu przeszkód, które były przyczyną zawieszenia zostaje ono wznowione na tym samym etapie, na którym je zakończono). Wyróżnia się zawieszenie obligatoryjne (obowiązkowe), z mocy prawa i fakultatywne (z woli jednej ze stron). To pierwsze jest możliwe m.in. wtedy, kiedy w prowadzonym postępowaniu zostaną wykryte nieprawidłowości np. w przypadku braku doręczenia orzeczenia (np. wyroku zaocznego lu nakazu zapłaty) pod aktualny adres zamieszkania dłużnika. Postępowanie ulega zawieszeniu w chwili śmierci jednej ze stron lub gdy okaże się, że dłużnik nie ma zdolności procesowej (np. jest niepełnoletni). Z mocy prawa zawieszenie jest możliwe, kiedy dłużnik ogłasza upadłość, lub organ egzekucyjny zaprzestanie działania na skutek siły wyższej. Fakultatywne zawieszenie odbywa się najczęściej na wniosek dłużnika. Aby mogło do tego dojść, strona jest zobowiązana dostarczyć dokument (z wyszczególnieniem danych swoich i wierzyciela oraz sygnaturą prowadzonej sprawy) wraz z kopią i oryginałem dokumentów, z których powstały okoliczności stanowiące podstawę do zawieszenia. Wniosek należy złożyć w wydziale egzekucji urzędu miasta.
Umorzenie postępowania egzekucyjnego
Umorzenie to po prostu zakończenie postępowania bez zwrotu należności lub jej części wierzycielowi. Jest ono jednak możliwe jedynie z mocy prawa, lub na mocy postanowienia organu egzekucyjnego. To pierwsze następuje wtedy, kiedy wierzyciel po roku od zawieszenia nie dopełnił formalności umożliwiających powrót do sprawy lub gdy uprawomocniło się postanowienie o ogłoszeniu upadłości z likwidacją majątku dłużnika. Egzekucja z urzędu może zostać umorzona, np. kiedy jedna ze stron nie ma zdolności sądowej lub kiedy dłużnik nie ma żadnego majątku.
– Umorzenie z mocy postanowienia organu egzekucyjnego jest możliwe m.in. wtedy kiedy egzekucję skierowano przeciwko osobie, która dłużnikiem nie jest i która sprzeciwia się prowadzeniu egzekucji lub jeżeli prowadzenie egzekucji pozostaje w sprzeczności z treścią tytułu wykonawczego lub kiedy żąda tego wierzyciel. – Podstawowa różnica pomiędzy złożeniem wniosku w przypadku umorzenia oraz zawieszenia leży w osobie lub podmiocie, który ten wniosek składa. Umorzenie na wniosek jest możliwe tylko ze strony wierzyciela (lub automatycznie wtedy, kiedy dłużnik nie dysponuje żadnym majątkiem) – podsumowuje specjalista z Kancelarii Janusza Kruka.